ในสมัยปัจฉิมโพธิกาล พระพุทธเจ้าทรงมีพระมหากรุณาธิคุณ ที่จะโปรดเวไนยสัตว์ให้พ้นจากความทุกข์ หรือการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ  ในคืนวันหนึ่งมีสองตายายผู้ยากจน ได้ทำสวนเผือกมัน อยู่บนภูเขาลูกหนึ่ง ในเขตสุวรรณภูมิ (เขต ต.ช่อแฮ ในปัจจุบัน) สองตายายผู้นี้ได้ตกในข่ายพระญาณของพระพุทธเจ้า ในเช้าวันต่อมาพระพุทธองค์พร้อมด้วยสาวก จึงได้เสด็จมาโปรดสองตายาย โดยวิถีแห่งพระพุทธเจ้า  มาถึงภูเขาที่สองตายายยากจนทำสวนอยู่นั้น  ขณะนั้นเป็นเวลาใกล้รุ่งสว่างพอดี พระพุทธองค์จะหาน้ำล้างพระพักตร์ก็ไม่มี  จึงได้อธิษฐานโดยเอาพระหัตถ์ด้านขวาเจาะลงไปที่พื้นดิน  จึงมีน้ำสะอาดพวยพุ่งขึ้นมาเป็นที่น่าอัศจรรย์ยิ่งนัก   และพระพุทธองค์ได้ฉันน้ำในบ่อนั้น และนำเอาน้ำในบ่อนั้นมาล้างพระพักตร์ ซึ่งยังมีร่องรอยปรากฏมาจนถึงปัจจุบันนี้

                  (บริเวณ บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ในปัจจุบัน)  เมื่อพระพุทธองค์ได้พบกับสองตายายยากจน  สองตายายไม่มีข้าวจะถวาย จึงได้นำเผือกและมันถวายแด่พระพุทธองค์ และพระสาวก  เมื่อทรงฉันแล้ว พระพุทธองค์จึงได้แสดงธรรมชื่อว่า “อนุบุพพีกถา” ให้สองตายายฟัง และได้ตั้งอยู่ในไตรสรณะคมน์คือน้อมจิตระลึกถึง 

                   พระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสังฆเจ้า เป็นที่พึ่ง พระพุทธองค์ทรงเอาพระหัตถ์ลูบพระเศียร มีพระเกศาติดมา 2 เส้น จึงมอบพระเกศานั้น เพื่อใว้ให้กราบสักการะบูชาสืบต่อไป  โดยต่อมาภายหลังได้มีการสร้างพระเจดีย์ (พระธาตุ) ครอบไว้  โดยมีความสูง 29 ม. แล้วตั้งชื่อว่า“พระธาตุจอมแจ้ง”  คำว่าแจ้ง ถือเอาเหตุที่พระพุทธเจ้าเสด็จมาสว่างแจ้ง ณ ที่นี้พอดี  ส่วนคำว่าจอม หมายถึงภูเขาลูกนี้  ซึ่งเป็นภูเขาเตี้ยๆ ไม่สูงมากนัก